اصطلاح لچك و ترنج فرش

در هيچ خانه ايراني امكان ندارد يك قالي يا حتي قاليچه كوچك وجود نداشته باشد. فرش جدا از كاربردهاي زيادي كه دارد نماي زيبايي هم براي دكوراسيون خانه ما ايجاد مي‌كند. اما حيف است كه به عنوان يك ايراني با اصطلاحات اين كالاي ارزشمند غريبه باشيم. در اين مقاله مي‌خواهيم شما را با مفهوم لچك و ترنج فرش آشنا كنيم.
فرش ايراني از گذشته تا امروز داراي طرح‌هاي متنوعي بوده است. نقشه آن به دست هنرمندان زيادي طراحي مي‌شده و سپس به دست بافندگان مي‌رسيد تا براي بافت آن آغاز به كار كنند. قبل‌تر كه خبري از سيستم‌هاي كامپيوتري نبود، نقشه فرش به صورت دستي و توسط اساتيد با تجربه طراحي مي‌شد. اما امروزه اين كار توسط نرم‌افزارهاي مخصوصي انجام مي‌شود. البته همچنان افرادي هستند كه اين كار را به روش سنتي انجام مي‌دهند. چون عقيده دارند چنين كالايي كه به عنوان يكي از سرمايه‌هاي ارزشمند ايران زمين است بايد با تمام حس و وجود يك هنرمند ايجاد شود تا نتيجه بهتري داشته باشد.
بسياري از مواقع با شستشوي نامناسب باعث تغيير رنگ فرش مي‌شويم. به طوري كه رنگ‌هاي لچك و ترنج آن بر روي هم تاثير مي‌گذارند. اگر فرش خود را به قاليشويي نوين بسپاريد، نگراني بابت اين مشكل پيدا نخواهيد كرد. اگر بخواهيد يك طراح نقشه فرش شويد در ابتدا بايد با مفاهيم آن آشنا شويد. طراحي هر قسمت از آن يك تناسب خاصي دارد.
مقاله آشنايي با نحوه طراحي نقشه فرش شما را بيشتر با اصطلاحات در طراحي فرش آشنا مي‌كند.

لچك و ترنج فرش چيست؟

لچك به معني گوشه، مي‌تواند مفهوم اين اصطلاح را برساند. به طور كلي به طرح مركزي فرش ترنج مي‌گويند. معني كلمه‌اي ترنج، ميوه بالنگ است. اين طرح با اشكال هندسي، طرح گل، پرندگان و نقوش ظريف مزين شده است. به طرح‌هايي كه در قسمت گوشه فرش است، لچك مي‌گويند.
لچك معمولا با طرح ترنج هماهنگ مي‌شود كه به آن لچك ترنج مي‌گويند. لچك ترنج‌ها انواع مختلفي دارند كه براي شما چند نمونه از آن را معرفي مي‌كنيم. لچك ترنج ساده همان‌طور كه از نامش پيداست يك طرح ساده براي فرش در نظر گرفته مي‌شود. در اين نوع نقشه فرش، ميزان زيادي طرح گل و بوته از روي نقشه فرش حذف مي‌شود و طرح‌هاي ساده باقي مي‌ماند.
لچك ترنج با سبك محتشم، لچك ترنج هم‌سو، لچك ترنج دسته گل، لچك ترنج گلداني، لچك ترنج ريزه ماهي، لچك ترنج هندسي از انواع لچك ترنج‌هاي طراحي شده هستند.
گاهي اوقات طرح‌هاي ترنج به شكلي طراحي مي‌شوند كه داخل هم قرار مي‌گيرند. به اين طرح ترنج‌هاي تودرتو مي‌گويند. جالب است بدانيد اين طرح نام ديگري هم دارد كه به آن كاسه و نيم كاسه مي‌گويند.

طرح ترنج در فرش دستباف

لچك و ترنج فرش مي‌تواند نقوش متنوعي داشته باشد. به طور كلي ترنج فرش به 3 دسته كلي تقسيم مي‌شوند. ترنج هندسي با طرح هندسي، زمينه‌اي ساده اما گوشه‌هاي شلوغ‌تري دارد. در اين نوع طرح، سادگي و شلوغي گوشه‌ها مي‌تواند دليل خوبي براي چشم‌نوازي آن باشد. اين حاشيه‌ها براي مركز فرش يعني ترنج، به صورت يك قاب عمل مي‌كند و آن را دربرمي‌گيرد. معروفترين آن فرش آباده است كه يك ترنج لوزي شكل در وسط فرش قرار دارد. علاوه بر اين 4 طرح كوچك‌تر در گوشه‌ها نيز وجود دارد. معمولا ترنج وسط فرش در اين طرح شامل نقش‌هايي مانند پرندگان، انواع حيوانات و گل‌هاي زيبا است.
ترنج هندسي در طراحي سراسري، كه طرح ترنج آن در وسط فرش قرار دارد. در قسمت زمينه ترنج طرح‌هاي كوچكي وجود دارد كه گاه منظم يا منظم است. يكي از نقاط جذاب اين فرش، وجود طرح‌هاي ظريف در زمينه ترنج فرش است. معمولا اين طرح را در فرش‌هاي روستايي خواهيد ديد.
طرح ترنج هندسي تكرار شونده: در اين طرح، ترنج فرش با الگوي خاصي تكرار مي‌شود. اين طرح را در فرش‌هاي قشقايي شيراز، كرد و قفقاز مي‌توانيد ببينيد.