تركيب سحرانگيز رنگ و طرح را در فرشهاي اصيل ايراني به راحتي ميتوانيد ببينيد. بسياري از ما فرش و قالي را يك منظور ميدانيم و اطلاعي از تفاوت آن نداريم. در واقع فرش يك مفهوم كلي است. از گذشتههاي دور به هر بافته شدهاي كه براي كف محيطي در نظر گرفته ميشد فرش ميگفتند. اما فرش انواع متنوعي دارد. واژه فرش، كلمهاي عربي است. اگر بخواهيم يك معادل براي كلمه فرش در زبان فارسي بياوريم، زمين گستر بهترين گزينه است. در اين مقاله قاليشويي نوين با تفاوت فرش و قالي كه همه روزه زياد ميشنويم آشنا ميشويم. قالي نوعي فرش است. اما از نوع پرزدار. پس قالي يكي از زيرمجموعههاي نفيس فرش است.
قالي، جاجيم، گليم، گبه، قاليچه و … همه نوعي فرش هستند اما نوع بافت و جنس و طرح آن متفاوت است. به قاليهايي كه مساحت آن كمتر از 6 متر باشد قاليچه ميگويند. حتما روي پشتيهاي كوچك نمونههاي كوچكي از قاليچهها را ديدهايد.
فرش ركن اصلي گرماي يك خانه ايراني است. اگر حتي كفپوش منازل از بهترين جنس و طرح هم باشد، باز هم جاي خالي فرش حس ميشود. اين بافته زير پا افتاده اهميت زيادي در دكوراسيونهاي ايراني دارد.
آشنايي با انواع فرش ايراني
اما بياييد با هم اسامي فرشهاي ايراني با مشخصات آن را بياموزيم.
قالي: قاليها از جنس پشمي و تار و پود آنها پرزدار است. از تركيب پنبه و پشم بافته ميشوند و جنس نرم و گرمي دارند.
جاجيم: فرشهاي شادي هستند. چرا كه طرحهاي رنگي رنگي و راهراه دارند. جاجيمها در مناطق سردسير طرفداران بيشتري دارد. چون هم ضخامت مناسبي دارند و هم به عنوان زيرانداز استفاده ميشوند. اين نوع فرش به دليل نداشتن پرز، امكان استفاده از دو طرف را دارند.
گبه: فرشي پرزدار است كه با نگاه كردن به آن متوجه ضخيم بودن آن ميشويد. پرزهاي ضخيم و بلند گبه باعث ميشود كه يكي از انواع فرشها نام برده شود. اما همچنان برخي اصرار دارند كه گبه نوعي قالي پرزدار است. نام ديگر گبه، خرسك است. چيزي كه در اولين نگاه به گبه متوجه ميشويد اين است كه اين فرش طرح و نقشه خاصي ندارد و بيشتر با ايدههاي ذهني بافنده، بافته ميشود. آنها ميتوانند آرزوها و فكرهاي خود را در تار و پود فرش پياده كنند.
پَلاس: پلاس بافي بسيار شبيه به گليم است و تفاوت آن در روش بافت است. پلاس هم از قديم به عنوان زيرانداز براي محافظت در برابر گرما، سرما و رطوبت مورد استفاده قرار ميگرفت.
قالي ها به چند دسته تقسيم ميشوند
پس گفتيم كه قالي يكي از انواع فرش است. قدمت بافت قالي و اهميت به آن به زمان هخامنشيان برميگردد. همانطور كه گفته شد قالي از پشم بافته ميشود. اما اين كه چه درصدي از آن در بافت قالي استفاده ميشود ميتواند روي جنس و قيمت آن تاثير بگذارد. قالي تمام پشم، اين نوع قالي هم تار و هم پود آن از جنس پشم بافته شده است. در مقابل قالي تمام ابريشم هم داريم كه پرزهاي تار و پود آن از جنس ابريشم است. قالي ابريشم قيمت بيشتري نسبت به ديگر قاليها دارد و دليلش هم به كار بردن جنس ابريشم است.
همچنين قالي كف ابريشم و قالي گل ابريشم هم ممكن است نامش برايتان آشنا باشد. قالي گل ابريشم يكي از زيباترين نمونههاي فرش و قالي ايراني است. در اين قالي گلهاي زيبايي با نخ ابريشم بافته ميشود.عوامل مختلفي در تعيين قيمت قالي تاثير دارد. نقشه، ابعاد، جنس تار و پود، تراكم قالي، تعداد رج، نوع رنگ در نخ استفاده شده و همچنين نحوه رنگرزي نخ، نوع بافت، نوع چله كشي و در نهايت خروجي تميز و بي عيب بافت قالي توسط كارشناسان اين امر مورد بررسي قرار ميگيرد و سپس براي قيمتگذاري آن تصميمگيري ميشود.